Praktijk BODYMIND

Wat is narcistische mishandeling?

Narcistische mishandeling kenmerkt zich door stelselmatig psychisch misbruik en emotionele chantage.  Het maakt van jou als het ware een ‘gevangene’ waarbij je voortdurend te maken hebt met stress en spanning. Het is als leven in een cel wat door niemand wordt opgemerkt, maar het web waarin je gevangen zit is er wel degelijk.  Je wordt vernederd, uitgescholden, getreiterd, gemanipuleerd, gepest, gekleineerd, en bedreigd.  Schrijnend is dat jou wordt verteld dat jij het probleem bent, en dat jij de situatie aan jezelf hebt te wijten. Vervolgens doe je extra je best. Maar wat je ook doet, het is nooit goed genoeg.

Onveiligheid in je relatie door narcistische mishandeling

Meestal duurt het een tijd, voordat het tot je doordringt, in welke situatie je zit en waar je mee te maken hebt. Het is niet alleen een verwarrend onveilig gevoel wat je hebt, maar het is ook daadwerkelijk een onveilige situatie. Als je langdurig in een onveilige toxische relatie zit waarin er geen ruimte is voor wie je bent, laat dit diepe sporen na, tot aan psychische en fysieke klachten toe.

Trauma sporen van narcistische mishandeling

Narcistische mishandeling is een trauma waar in Nederland nog weinig erkenning voor bestaat, maar wel in Amerika bekend is onder de naam “Het Narcistisch Slachtoffer Syndroom”. Symptomen zijn:

• Een lamgeslagen gevoel en gemis aan vitaliteit
• Jij denkt het probleem te zijn
• Een leeg getrokken gevoel
• Je ziet jezelf  door ogen van de ander
• Last van spanning, schuld en schaamte
• Een verdoofd gevoel of overweldigend gevoel
• Dissociatie; je bent er wel, maar niet echt
• Veel malende gedachten: verwarring en vertwijfeling
• Wantrouwen; je bent alert op wat een ander zegt
• Afhankelijk van de mening en goedkeuring van anderen
• Je twijfelt over jezelf en weet nauwelijks nog wie jezelf bent

Waaraan merk je het nog meer?

• In het begin, krijg je overdreven veel aandacht
• Jouw kwetsbare kanten worden tegen jou gebruikt
• Leugens, bedrog of ontrouw komt veelvuldig voor
• Er wordt geen notie genomen van jouw gevoelens
• Je krijgt “straf” voor zogenaamd “onrecht” dat jij aanricht
• Je moet ervoor zorgen dat hij of zij gelukkig is en het goed heeft
• Het draait om het negatieve gevoel en behoefte van de ander
• Je voelt je vaak schuldig en schaamt jezelf als je tekort schiet
• Je gevoel van eigenwaarde is naar beneden gehaald
• Je doet steeds meer dingen die je eigenlijk niet wilt
• Er is weinig ruimte voor vriendelijkheid en wederzijds respect
• Jouw behoeften zijn ondergeschikt aan andermans behoeften
• Je grenzen worden niet gerespecteerd.

Wat narcisme is

Narcisme is een spectrumstoornis. Dit betekent dat er grote verschillen bestaan tussen mensen met narcisme. De mate waarin narcisme aanwezig is, is niet bij iedereen hetzelfde. Iemand kan narcistische trekken hebben of juist extreem narcistisch zijn, soms bij het gevaarlijke af als iemand ook fysiek gewelddadig is. Ik hanteer zelf graag de indeling die Frans Schalkwijk (psychiater) heeft gemaakt in zijn boek “Narcisme”. Hij erkent de gelaagdheid van narcisme en hanteert een wetenschappelijke grondslag. Hoewel hij bij elke vorm, dezelfde beperkingen formuleert zoals interpersoonlijke problemen, een tekortschietende zelfregulatie en emotieregulatie maakt hij een onderscheid tussen vanzelfsprekend narcisme dat zowel openlijk als bedekt kan zijn, en waakzaam narcisme dat verborgen en stil kan zijn. Dit betekent ook dat je de traumasporen die het in een relatie nalaat op verschillende manieren kunt ervaren. Wat dit betreft, zijn de genoemde traumasporen geen blauwdruk.

Narcistische mishandeling door  je partner of een ander

Je leest hier over narcistische mishandeling door een partner. Maar er is een verschil tussen narcistische mishandeling door een partner, of door een ouder, een direct familielid, of vriend of vriendin. Hoe dichterbij de narcistische persoon in je leven staat, hoe ernstiger de gevolgen meestal zijn. Wat het betekent als er sprake is van narcistisch misbruik door een van de ouders of binnen een andere constellatie lees je op een aparte pagina.

Van trauma, door narcistische mishandeling, herstellen

Herstel van narcistische mishandeling is goed mogelijk, mits je goede therapeutische begeleiding krijgt. Therapie in de  is erop gericht om het contact met jezelf te herstellen, en weer de regie te hebben over je eigen leven.  In therapie is er veel aandacht voor jouw ervaringen. Belangrijk hierin is dat we niet blijven hangen in het verleden waarbij jouw grenzen stelselmatig overschreden zijn, en jouw waardigheid is aangetast, maar dat je ook dieper ingaat op jouw vroegere situatie thuis in het gezin waarin je bent opgegroeid, jouw patronen en overlevingsstrategieën, die je hebt aangenomen om goed uit de voeten te kunnen met de uitdagingen die het leven kan stellen. We werken toe naar de verbinding met jouw gezonde kern, vrij van angst, zodat je afstand kunt nemen van de wereld waar je zo vertrouwd mee bent geraakt, en die jou gevangen houdt.

Therapie die werkt

Veel clienten voelen zich onbegrepen als ze eenmaal hebben ontdekt dat er iets fundamenteels ontbreekt in hun relatie. Het grote verschil met een op NSS (Narcistisch Slachtoffer Syndroom) gerichte behandeling is, dat deze begint met de erkenning dat je in een  situatie terecht bent gekomen waarin er geen ruimte was voor gelijkwaardigheid en wederkerigheid in de relatie. Voor de behandeling betekent dit, dat herstel van trauma door narcistische mishandeling of misbruik, alleen kan plaats vinden, als je de nare situatie waarin je zit of zat als uitgangspunt neemt. Dit is een fundamenteel verschil met de reguliere behandelingen die uitgaat van een relatie waarin ieder een eigen aandeel heeft. Veel clienten hebben een dergelijk traject achter de rug,  waarbij de behandeling  zich vaak heeft gericht de problemen van communicatieproblemen, of op het beïnvloeden van angst of depressie. Hierdoor kon het probleem niet fundamenteel worden aangepakt.

Iedereen kan slachtoffer worden

Als traumatherapeut, bij narcistisch misbruik ben ik een tijd aangesloten geweest bij het netwerk “Het verdwenen zelf”, een netwerk gespecialiseerd in de gevolgen van narcistische mishandeling/ misbruik.  Het zijn juist vaak hoger opgeleiden die het treft. Om een beeld te vormen over wat het inhoudt, is een film / documentaire gemaakt om de kern van de problematiek te verduidelijken. Echter er zijn meer variaties mogelijk. Ook al kun je je prima verweren in je relatie (het feit alleen dat dit nodig is, geeft te denken), kan het gebeuren dat je door beschadiging van de ander, jezelf volledig kwijt raakt. Want ook dat is een traumabond, waarvan het niet makkelijk is, om jezelf te bevrijden. Het gebeurt nogal eens dat een traumabond wordt verward met gevoelens van passie en nabijheid. Maar het punt blijft dat je wordt beschadigd doordat de ander volledig de controle wil houden over jullie leven, waarbij “jullie” helaas ook betekent “jouw” leven.

De weg terug naar jezelf, is een proces wat veel geduld vraagt omdat het veel tijd kost om alles te verwerken en weer te ontdekken wie je zelf bent. Je leert weer te vertrouwen op je eigen waarnemingen en innerlijk kompas, zonder dat je er niet langer voor hoeft te vechten. Je ervaart meer kracht, en voelt jezelf steeds minder slachtoffer. In slachterofferschap zit namelijk geen herstel.

Mijn werkwijze is gebaseerd op de therapeutische invalshoek van Somatic Experiencing (SE), aanverwante therapieën, brainspotting, ACT en core energetica.

Aanmelden voor therapie?

Vier situaties waarin je mogelijk zit, bij aanmelding voor therapie:
1. Je hebt vragen over je relatie waarin je vastzit, en wilt duidelijkheid over de dynamiek, of narcisme
2. Je bent tot de conclusie gekomen dat je fysiek los wilt komen van je partner middels een scheiding of andere woonconstructie, en wilt hierin begeleiding in het maken van gezonde keuzes.
3. Je bent fysiek los van je ex-partner, maar als ouder van jullie kinderen zoek je praktische hulp en handvatten om om te leren gaan met iemand met een narcistische persoonlijkheidsstoornis, met betrokken instanties, en met jouw negatieve gevoelens die jou telkens triggeren.
4. De relatie is verbroken maar je ondervindt nog steeds de gevolgen van narcistische mishandeling. Je wilt herstellen van je trauma (mentale en emotionele beschadiging), jezelf weer leren voelen, grenzen ervaren, herstel van zelfvertrouwen, en putten uit zelfcompassie.