Praktijk BODYMIND

Wat is emotionele verwaarlozing?

Emotionele verwaarlozing is onzichtbaar terwijl het wel sporen van trauma nalaat. Ouders die bang zijn, stressgevoelig, teruggetrokken, fobisch of depressief kunnen bij een jong kind een gevoel van gevaar oproepen.  Uit onderzoek blijkt dat kinderen binnen het gezin hierdoor getraumatiseerd kunnen raken, ook als ze daar niet mishandeld worden. Soms zijn ouders ronduit angstaanjagend als er wel mishandeling plaats vindt. Dat gebeurt zowel fysiek, als psychisch als narcistische mishandeling. In alle gevallen betreft het een onveilige hechting.

Vormen van emotionele verwaarlozing

We zijn geneigd om emotionele verwaarlozing of onveilige hechting te bagataliseren. Als iets wat wel meevalt. Het risico daarvan is dat we het ontkennen waardoor onbewuste overlevingsstrategieën het van je over nemen. Hierdoor kom je niet toe aan jezelf. Veel mensen ‘verdwijnen’ in verwachtingen die de omgeving van hen heeft, werken hard, en raken leeg.

Onveilige hechting

laat diepe sporen na bij mensen die hieraan zijn blootgesteld. Het laat littekens achter op de ziel, vooral wanneer dit al heel vroeg in het leven plaats vond. Als onveiligheid zo lang aanwezig is (geweest), zonder dat het ooit is opgemerkt, is de kans groot dat je de situatie als normaal bent gaan ervaren. De onveilige huiselijke omgeving was immers voor jou ‘normaal’. Het schadelijke aspect hiervan is de gedachte dat het ‘normaal’ is; kinderen gaan geloven dat het ‘normale gedrag dat het wordt voorgehouden’ juist is. Hierdoor ben je gaan geloven dat jij zelf het probleem vormt.

Vooral als een van je ouders jouw behoeftes en verlangens afstrafte, ontkende of negeerde door jouw stelselmatig te bekritiseren, vernederen, beledigen, belachelijk te maken, minachten, te slaan of te negeren. merken dit niet bewust op.

Maar ze slaan het wel onbewust op omdat ze ontvankelijk zijn voor wat er in de omgeving gebeurt in het contact met de ouder. Kinderen merken dat een gespannen lichaam van de ouder, een uitdrukkingsloos gezicht, ergernissen, of ruwe bewegingen hen gespannen maakt of alert. Het gevolg is dat het kind zich niet veilig hecht, een fenomeen wat voor de buitenwereld onopgemerkt blijft. Niemand ziet het, en het is er toch. Dit kan eenzaamheid en andere negatieve gevoelens veroorzaken waarbij je bent gaan denken dat het probleem bij jou ligt. In mijn praktijk bied ik hulp op weg naar heling en herstel, gericht op het ontwikkelen van autonomie, assertiviteit, zelfregie en zelfvertrouwen.

Leef jij met de gevolgen?

Door emotionele verwaarlozing raak je innerlijk gespleten en een deel van jezelf kwijt.  Emotionele verwaarlozing kun je herkennen aan: onzekerheid, leven in tweestrijd, een onveilig gevoel, niet goed weten wie je bent en wat je wilt, angsten en een gevoel van onvermogen.

Symptomen bij emotionele verwaarlozing

• Afgesneden raken van je eigen gevoelens en behoeften
• Enorm gevoelig voor afwijzing
• Je leeg voelen van binnen
• Laag gevoel van eigenwaarde
• Makkelijk ontmoedigd raken of overweldigd
• Een gevoel van perfectionisme ontwikkelen

Waarom je het WEL serieus moet nemen

Emotionele verwaarlozing heeft te maken met een gebrek aan afstemming. Als kind kun je de eigen emotie niet benoemen en plaatsen. We hebben daar de ouder voor nodig. Als de ouder zich kan afstemmen op de behoeften en gevoelens van het kind, leert het kind via de ouder welke emoties het ervaart. Als deze afstemming niet heeft plaats gevonden, dan is het kind op zichzelf aangewezen om te kunnen duiden wat het ervaart. Wat er dan gebeurt is, dat het kind het gebrek aan afstemming en verbinding met de ouder vertaalt in een innerlijke beleving van ‘niet goed genoeg zijn’, ‘verkeerd zijn’ of afwijzing. Vooral als dit gebrek aan afstemming structureel is, ontstaat er een fundament dat bestaat uit gevoelens van afwijzing, onzekerheid, leegte en zelfkritiek. Daarom is er in therapie veel aandacht voor het verdwenen deel van jezelf.

Patronen doorbreken

Je gaat op een dieper niveau de confrontatie aan met je trauma door stil te staan bij wat er is gebeurd, zonder dat je er door wordt overspoelt. Zo hoef je de ervaring niet meer uit je bewustzijn te houden, en verliezen de overlevingsmechanismen hun noodzaak. Door deze transformatie leer je ermee om te gaan en het te verwerken. Trauma tast je vitaliteit aan, bevrijding ervan geeft opluchting en heling. De pijnenergie geeft niet langer de brandstof voor destructief of inadequaat gedrag. Je zelfliefde overwint, waardoor je meer jezelf kunt worden.

Traumasporen

Wanneer een kind geen gezonde voorbeelden heeft, niet voor zichzelf mag opkomen en niet leert wat normaal is, dan is het voor een kind vaak moeilijk om een eigen identiteit en een gezond leven op te bouwen. Het kan zijn dat dit komt doordat een ouder een probleem heeft zoals een trauma, alcoholverslaving, een langdurige depressie, of bekend is met borderline of narcistische problematiek  Ook relatief, voor de buitenwereld gezonde ouders, kunnen beschadigend zijn. Het is daarom altijd goed om het beschadigend gedrag serieus te nemen, ook al zou je het zelf geen emotionele verwaarlozing willen noemen. Beschadigend gedrag mag nooit worden goed gepraat. Iemand die jouw vertrouwen, afhankelijkheid en affectie niet serieus neemt, kan in zekere zin beschadigend zijn. Dit geldt ook voor iemand die emotioneel niet beschikbaar is (bijvoorbeeld door emotionele beschadiging of een depressie). De schade die hiervan uitgaat is dat je niet goed tot een ware intimiteit kunt komen. Hierdoor kun je je gevangen blijven voelen in een web waarin geen ruimte is voor jou.

Confrontatie met schadelijk gedrag als volwassene

Niet alleen ouders kunnen sporen nalaten vanwege emotionele verwaarlozing of psychisch of emotionele mishandeling. Ook een partner, een werkgever, leraar, collega of volwassen “kind”, kunnen sporen nalaten. Zo zijn stress en burn-out op de werkvloer regelmatig het gevolg van het gedrag van de leidinggevende. Vooral een narcistische baas, kan nogal wat stress oproepen. Net als een partner die het normaal kan zijn gaan vinden om te vloeken, je te negeren, zich niets van je aan te trekken. Als hij of zij dan ook nog stelselmatig manipuleert, grijpt dit diep in, omdat wordt gedaan alsof jij het probleem bent. Het is belangrijk om je ertegen te kunnen beschermen.

Herstellen van emotionele verwaarlozing

Weten en benoemen wat je van binnen voelt en ervaart is een vaardigheid die je van je ouders hoort te leren, maar die je op latere leeftijd ook in therapie kunt leren. Belangrijk is om te leren jouw emoties en gevoel serieus te nemen. Dit heb je nodig om jezelf emotioneel te ontwikkelen, waardoor ook je gevoel van eigenwaarde kan toenemen.Je onderbewustzijn kent veel onverwerkte gevoelens maar ook een grote behoefte aan liefde, aandacht, erkenning en waardering. Om hier op een goede manier mee om te kunnen gaan is het belangrijk om de onvervulde behoeften uit je kindertijd te doorvoelen en te uiten, waarna je het kunt integreren en loslaten. Je kunt leren je eigen behoeften te vervullen, zonder je te verliezen in afhankelijkheid. Zo ontwikkelen je eigenwaarde en autonomie.

Leren luisteren naar je lichaam

Je lichaam is een bron van informatie. Het helpt je leren luisteren naar wat je voelt, verlangt en naar wat je mist. Je leert er naar luisteren, en naar wat goed is voor jou. Dat is soms best moeilijk en verwarrend. Soms wil je dingen, die misschien niet zo goed voor je zijn als dat jij denkt. Bijvoorbeeld als je altijd hebt gedaan wat je dacht van je ouders te moeten of horen doen. Dan is dat wat je wil, niet altijd datgene wat je nodig hebt. Je kunt dan een vertrouwdheid opzoeken, die eerder onveilig is, dan veilig. En dat wat nieuw is, en nog niet vertrouwd kan als onveilig aanvoelen. Onbewust kies je voor bekende patronen.

Patronen doorbeken

Herstel begint bij de acceptatie dat er een probleem is, een trauma, wat samengaat met rouw over wat verloren is gegaan. Dat kan een gevoel van eigenwaarde zijn, een basisvertrouwen of een veilige kindertijd. Op basis hiervan ontwikkelen we overlevingspatronen. Het is belangrijk om deze patronen en innerlijke conflicten te doorbreken. Zo kun je herstellen van innerlijke zelfvervreemding, en je verbonden gaan voelen. Je leert vrij te worden van aangeleerde destructieve copingstrategieën door meer grip te krijgen op je leven.
Je kunt ook  leren om emotioneel ongezonde en energie-rovende mensen op afstand te houden: in je kracht te staan en gezonde en hechte relaties aan te gaan. Ook als je een leven lang te maken hebt (gehad) met verwaarlozing en jijzelf weinig positieve aandacht en liefde hebt gekend. Je kunt leren om de onbewuste angst voor verlating en afwijzing niet laten prevaleren waardoor het patroon van emotioneel in de steek gelaten worden, zich blijft voort zetten. Hierdoor raak je alleen maar meer het contact met je innerlijke stem kwijt.