Praktijk BODYMIND

Ik vind het een leuk woord: bodyline. Zittend aan de keukentafel vertelt mijn moeder verdrietig dat ze is vastgelopen met haar mantelverzorger. Het verhaal aanhorend probeer ik haar pijn te verzachten door te verwijzen naar het begrip ‘borderline’, in de hoop dat ze makkelijker vrede kan hebben met de situatie. Maar mijn moeder blijft het ‘bodyline’ noemen. En daarmee bewijst ze mij een grote dienst, want zeg nou zelf: ‘Bodyline’ klinkt toch heel wat swingender dan ‘borderline’? Voor mij wel. Niet dat bij mij de diagnose borderline ooit is gesteld, voor zover ik weet. Ik ben ook niet bang om borderliner te zijn.

Bang om borderliner te zijn

Het zou me ook niet verbazen als het wel zo is, want hoe zou ik anders op mijn 22e ooit zijn toegelaten tot ‘De Viersprong’, een GGZ-instelling voor persoonlijkheidsstoornissen? Veertig jaar geleden kreeg je na een soort toelatingstoets van twee dagen te horen of je er terecht kon. Ik werd goedgekeurd, maar heb nooit geweten op basis van welke diagnose. Had ik me maar op moeten laten nemen.

Zie je nou wel?

Ik was er bang voor en bevroedde dat ik dan ook beter af was met een andere weg, die van een loopbaan. Ik schreef me in voor de sociale academie. Het was hard ploeteren, en dat bleef het. Doorzetten noemde ik dat. Het bracht me ook ver. Ik kwam door de selectie van de Nederlandse overheid voor een baan in ontwikkelingssamenwerking. Ik werkte jarenlang in Afrika, haalde mijn bull aan de VU en toonde een grote inzet in mijn werk. Bij elke overwinning juichte een stemmetje ‘zie je nou wel, het valt best mee’ waarbij de laatste vier woorden verwezen naar een kille onderstroom van ongeloof in eigen kunnen en een gebrek aan eigenwaarde.

Mijn vroege ervaringen in de psychiatrie

‘Het valt best mee’ werd het equivalent van doorploeteren. Ik schrijf het toe aan mijn vroege ervaringen in de psychiatrie. Met haar diagnostische criteria heeft het mij geen dienst bewezen. Ik heb lang de verdenking van ‘borderliner’ van me af willen houden door:
- met geen woord te reppen over mijn ervaringen in de psychiatrie waarin ik me vooral ziek (lees niet goed bij mijn hoofd) en patiënt voelde;
- heel hard te werken; noem het geschiedvervalsing om op basis van succes te kunnen imponeren en aan een negatieve periode te ontsnappen.

Mijn angst om door de mand te vallen

Ik sta een beetje versteld van mezelf. Vooral van de dubbelheid waarmee ik het woord ‘borderline’ gebruik en uitspreek. Woorden van verzet en misplaatst gebruik. Mijn algemene noemer bij dit label is: patiënt, ziektebeeld, gebrekkig, sociaal emotioneel beperkt, zwak. Met hieraan gekoppeld minachting en een lage sociale status. Dat is de betekenis die ik er sinds mijn toelatingstoets voor de Viersprong aan heb gegeven. Het juichend stemmetje ‘zie je nou wel, het valt best wel mee’ had geen ander doel dan afweer bij mijn angst om door de mand te vallen en angst voor minachting, afwijzing en uitsluiting.

Bang om borderliner te zijn - Erkenning van mijzelf 

Met de introductie van het woord ‘Bodyline’ is er veel veranderd. Verzet heeft plaats gemaakt voor openheid, mildheid en ook compassie. De kille onderstroom is grotendeels verdwenen en ik vier mijn successen, dichtbij huis. Ontsnappingspogingen zijn tot een minimum beperkt sinds ik uit mijn zelf gecreëerde mentale gevangenis naar buiten ben getreden. Bang om ‘borderliner’ te zijn, heeft plaats gemaakt voor erkenning van mijzelf. Nu kan ik verbindingen aangaan; met mezelf, met anderen. Ik heb niet zoveel met het label, ook niet in mijn werk. Ik kijk en luister liever naar de ongemakken, de pijn, de coping en de gemiste kansen, de kwetsbaarheid, de mogelijkheden. Naar de algemene thema’s waar wij mensen allemaal mee kunnen worstelen van tijd tot tijd.

Als hulpbron om te ontwapenen

Eigenlijk ga ik, als hulpverlener, ook liever niet meer naar cursussen waar ik kan leren hoe ik de ‘borderliner’ kan herkennen en er ook mee leer omgaan. Van mijn interpretatie en hierop gebaseerde steun zal de ‘borderliner’ zich ook niet beter voelen, vrees ik.
Mij lukt het beter met BODYLINE. Als hulpwoord en hulpbron om te ontwapenen. In de wetenschap dat we misschien wel meer op elkaar lijken dan we denken. Mijn basis voor gedeelde menselijkheid. We zijn allemaal hetzelfde als je niet nauwkeurig kijkt. We zijn het liefst gelukkig of iets wat daarop lijkt, zingt Herman van Veen. Dat stelt ook gerust, ik word er ook vrolijk van. Bodyline heeft ritme. En ik? Ik dans en zing ook de bodyline blues. Het liefst met jou.

Vergelijkbare blogs lezen? Klik hier.

---